Podkręcanie podzespołów nie jest wcale takie straszne ani trudne. Ale czy w ogóle jest nam do czegoś potrzebne?
Spis treści
Co to jest podkręcanie podzespołów?
Podkręcanie, czyli overclocking, to proces zwiększania wydajności podzespołów komputerowych poprzez podniesienie ich parametrów pracy powyżej wartości fabrycznych. Dotyczy to najczęściej procesorów (CPU), kart graficznych (GPU) oraz pamięci RAM. Fabryczne ustawienia są zazwyczaj dobierane tak, aby zapewnić stabilność i długą żywotność komponentów, jednak wielu użytkowników decyduje się na ich ręczne dostosowanie w celu uzyskania lepszej wydajności.
Główną ideą podkręcania jest zwiększenie taktowania zegara danego podzespołu, co prowadzi do wyższej liczby operacji wykonywanych w jednostce czasu. Na przykład procesor pracujący standardowo z częstotliwością 3,5 GHz po podkręceniu do 4,5 GHz może szybciej wykonywać obliczenia, co przekłada się na lepszą responsywność systemu i wyższą liczbę klatek na sekundę (FPS) w grach
Podkręcanie jest stosowane głównie przez entuzjastów sprzętu komputerowego, graczy oraz profesjonalistów zajmujących się grafiką i montażem wideo. Dzięki temu można uzyskać większą wydajność bez konieczności inwestowania w droższe komponenty. Oczywiście jednak, trzeba to robić z głową!
Co można podkręcać?
Jednym z najczęściej podkręcanych elementów jest procesor. Podnoszenie częstotliwości zegara i napięcia procesora pozwala zwiększyć jego moc obliczeniową. To największy klasyk i najczęściej podkręcany element komputera. Ale uwaga, jest warunek. Warunkiem jest posiadanie odblokowanego mnożnika, co oznacza, że taktowanie można swobodnie zmieniać bez ingerencji w inne parametry. Musimy mieć Intela oznaczonego literką K albo praktycznie dowolnego Ryzena od AMD.
Kolejno bardzo łatwo można podkręcać kartę graficzną, która w sumie jest procesorem. Tylko wyspecjalizowanym. Podkręcać w niej możemy zarówno główny rdzeń zegara jak i częstotliwość taktowania pamięci VRAM. Podobnie możemy podkręcać też taktowanie zwykłej pamięci RAM w komputerze. Procesory i pamięć – te podzespoły można podkręcać. A w karcie graficznej jest i procesor, i pamięć.
A czego nie podkręcimy? Dyski nie pozwalają na podkręcanie, ponieważ ich prędkość pracy jest ograniczona przez interfejs (np. SATA, NVMe). Zasilacz też nie podlega podkręcaniu, ponieważ jego parametry są stałe i zależą od konstrukcji.
Sama płyta główna nie jest podkręcana, ale od niej zależy, czy inne podzespoły można modyfikować. Modele z chipsetami obsługującymi OC (np. Intel Z790, AMD B650/X670) pozwalają na zmianę parametrów procesora, RAM-u i karty graficznej, ale same w sobie nie podlegają overclockingowi.
Czy to bezpieczne?
Podkręcanie podzespołów komputera może przynieść realne korzyści w postaci wyższej wydajności, ale wiąże się również z pewnym ryzykiem. Niemniej zaznaczmy to bardzo jasno – odpowiednio przeprowadzony overclocking jest stosunkowo bezpieczny.
Jednym z głównych zagrożeń podczas podkręcania jest wzrost temperatury podzespołów. Wyższe taktowanie oznacza większe zużycie energii, co prowadzi do wzrostu temperatury procesora, karty graficznej czy pamięci RAM. To naturalny proces. Nie całą energię da się zużyć, część marnuje się w postaci ciepła. Piekielnie ważnym jest zatem zadbanie o doskonały system chłodzenia. Jeśli system chłodzenia nie jest wystarczająco wydajny, komponenty mogą osiągnąć temperatury graniczne, co w najlepszym przypadku skutkuje automatycznym obniżeniem taktowania w najgorszym – awarią sprzętu.
Podkręcanie zwiększa obciążenie podzespołów, co może wpłynąć na stabilność systemu. Jeśli ustawienia są zbyt agresywne, komputer może zacząć się zawieszać, resetować lub generować błędy systemowe. Dlatego po każdej zmianie parametrów warto przeprowadzać testy stabilności.
Podkręcanie podzespołów – jak się za to zabrać?
Zanim zdecydujemy się na podkręcanie, warto zadać sobie pytanie, czy jest to rzeczywiście potrzebne. Nowoczesne procesory, karty graficzne i pamięci RAM oferują wysoką wydajność, a w wielu przypadkach overclocking przynosi tylko niewielki wzrost osiągów kosztem większego zużycia energii i wzrostu temperatury. Jeśli komputer działa płynnie w codziennych zastosowaniach lub grach, podkręcanie może nie być konieczne. Naprawdę, w 2025 to raczej zabawa dla zajawkowiczów niż realna potrzeba.
Jak podkręcić CPU?
Podkręcanie CPU najczęściej odbywa się poprzez BIOS lub oprogramowanie producenta płyty głównej. Proces polega na stopniowym zwiększaniu taktowania zegara oraz ewentualnym podnoszeniu napięcia (Vcore) w celu zapewnienia stabilności. Zmiany powinny być wprowadzane stopniowo, a po każdej modyfikacji należy testować stabilność systemu za pomocą narzędzi obciążających procesor. Proces polega więc na tym, że podkręcamy odrobinkę, sprawdzamy. Podkręcamy, sprawdzamy. Małe kroczki to podstawa. Bardzo pomocny będzie program CPU-Z i HwiNFO do sprawdzania temperatury.
W przypadku AMD należy wyłączyć też funkcję AMP, która ustawia bardzo niski próg temperatury.
Jak podkręcić kartę graficzną?
W przypadku kart graficznych overclocking odbywa się za pomocą dedykowanych aplikacji, takich jak MSI Afterburner, którego gorąco polecam. TO sprawdzone narzędzie, z którego od lat korzystają miliony użytkowników. Olbrzymim plusem przemawiającym na jego korzyść jest jeszcze mnogość dostępnych w internecie tutoriali. Podczas testów zaleca się uruchomienie wymagających gier lub benchmarków (np. Unigine Heaven, 3DMark, FurMark), aby upewnić się, że karta działa stabilnie. Warto pamiętać, że zbyt agresywne podkręcanie może powodować artefakty graficzne, niestabilność lub nagłe restarty. Ponownie – małe kroczki. Chociaż nie tak małe jak w przypadku procesora.
Jak podkręcić pamięć RAM?
Podkręcanie RAM odbywa się głównie poprzez aktywację profili XMP (dla Intel) lub DOCP (dla AMD) w BIOS-ie. Jeśli chcemy ręcznie zwiększyć taktowanie, należy podnieść częstotliwość oraz ewentualnie dostosować opóźnienia (timingi) i napięcie DRAM. Podobnie jak w przypadku CPU i GPU, każda zmiana wymaga testów stabilności, np. za pomocą MemTest86. Tutaj też zalecam bardzo, ale to bardzo dobre kroczki.
Zobacz też:
Undervolting – co to jest? Jak przeprowadzić undervolting procesora i karty graficznej?
Używana karta graficzna – czy warto ją kupić? Na co zwrócić uwagę przy zakupie?
