Ikigai – japońska filozofia szczęścia

Ikigai to japońska koncepcja, którą można tłumaczyć jako „powód istnienia”. „Iki” po japońsku oznacza „życie”, a „gai” opisuje wartość. Ikigai to niejako cel życia, który motywuje nas do codziennego wstawania z łóżka i jest źródłem naszej radości.

Tradycyjna filozofia japońska wykorzystuje ikigai, żeby koncentrować się na poszukiwaniu szczęścia. Tymczasem zachodnia wersja, która powstała na jej bazie, wykorzystuje ikigai jako metodę służącą znalezieniu drogi kariery.

W dzisiejszym materiale przyjrzymy się zarówno oryginalnej idei ikigai, jak i zachodniej fascynacji tym terminem. Sprawdzimy też jakie korzyści mogą nieść te koncepcje, kiedy wdroży się je w codzienne życie.

Ikigai – japoński sekret radosnego życia

Ikigai to bardzo szeroka koncepcja, która odnosi się do wszystkiego, co wnosi do życia wartość i radość – w tym bliskich ludzi, zajęć, hobby i pracy. Książka „Ikigai: Japoński sekret długiego i szczęśliwego życia”, która pomogła wypromować ikigai na całym świecie, powstała na bazie wywiadów z ponad 100 starszymi mieszkańcami wioski Ogimi w prefekturze Okinawa.

Dieta stulatków z Okinawy już wcześniej zwróciła uwagę świata i uzmysłowiła nam, że żaden sposób żywienia nie wystarczy, by być człowiekiem szczęśliwym i żyć długo. Największą rolę w tych aspektach zdaje się odgrywać sposób życia i do tego właśnie nawiązuje termin ikigai.

Pasja do życia

„Cechą wspólną tych zdrowych i aktywnych seniorów jest to, że każdy ma swoje ikigai, czyli coś, dla czego warto żyć.” – czytamy w japońskim magazynie. Każdy z nich ma jednoznaczną odpowiedź na pytanie co jest ich ikigai – czy są to przyjaciele, ogrodnictwo czy sztuka.

Warto zwrócić uwagę, że cechą wyróżniającą tę społeczność jest także fakt, że funkcjonują tu silne więzi społeczne z rówieśnikami – szczególnie starsi mieszkańcy często spotykają się na karaoke czy przyjęciach urodzinowych. „Unikanie izolacji społecznej wiąże się z motywacją i pewnością siebie do prowadzenia aktywnego życia”.

Praca i hobby

Wielu japońskich seniorów charakteryzuje kontynuowanie pracy w pogoni za swoim ikigai, pasjonackie oddawanie się hobby czy udział w zajęciach społecznych. Wspomniana już książka Héctora Garcii stara się wyjaśnić, że posiadanie ikigai jest kluczem do radosnego życia ze zdrowym ciałem i umysłem. I choć praca nie jest jedynym elementem potrzebnym do poczucia szczęścia i satysfakcji, autor uznaje tą kwestię za najważniejszą z punktu widzenia zmiany sposobu życia.

Źródło: BetterUp

Zachodnia koncepcja ikigai

Najbardziej viralowym elementem książki „Ikigai: Japoński sekret długiego i szczęśliwego życia” jest diagram Venna, stworzony przez amerykańskiego przedsiębiorcę Marca Winna. Ma on ilustrować koncepcję ikigai jako cztery kategorie: „to, co kochasz”, „to, czego potrzebuje świat”, „za co możesz dostać pieniądze, ” i „w czym jesteś dobry”.

Centralny punkt diagramu Venna, w którym wszystkie cztery okręgi zachodzą na siebie, tworzy ikigai. I chociaż połączenie wszystkich czterech kategorii może być trudne, pamiętając o nich, możesz uczynić swoje życie bardziej satysfakcjonującym.

Praca w domu, a ikigai

Ikigai może pomóc stworzyć idealny styl życia w pracy i uzyskać równowagę pomiędzy życiem zawodowym, a prywatnym. W Japonii, podobnie zresztą jak w Europie, ludzie coraz częściej podejmują pracę zdalną i aranżują swoje mieszkanie pod domowe biuro. Ten elastyczny sposób pracy pozostawia sporą przestrzeń na życie z rodziną, a jedyne czego wymaga to dobrej organizacji oraz wygodnego, dobrze zorganizowanego miejsca.

Biurko z regulacją wysokości i niezbędne wyposażenie biura to podstawowe elementy wyposażenia home office. Warto jednak postawić także na wygodę – podkładki z bezprzewodowym ładowaniem idealnie wpisują się w japoński pragmatyzm.

Ikigai, a hobby

Poświęcanie czasu na swoje hobby i zainteresowania może być zarówno najłatwiejszym, jak i najbardziej satysfakcjonującym sposobem na doświadczenie ikigai. Teoria relacji między czasem wolnym, a ikigai jest mocno związana z pojęciem „keiken” – doświadczeniem.

Doświadczenie spędzania czasu wolnego może mieć różne wymiary:

• Tanoshimi to radość z ulubionych zajęć rekreacyjnych – spotkań towarzystkich, jedzenia, słuchania muzyki.
• Ganbari to poczucie spełnienia i samodoskonalenia, płynące z realizacji trudnych celów
• Shigeki wiąże się z doświadczaniem nowych aktywności, miejsc, ludzi i pomysłów. Stymulujące doświadczenia mogą zmieniać nasze systemy wartości i sprawiają, że nasze codzienne życie jest świeże i ekscytujące.
• Iyashi odnosi się do komfortu, który płynie ze znanych nam rzeczy – zwykłych czynności z udziałem stałych kompanów.

Dzięki różnym doświadczeniom możemy łatwiej znaleźć afirmację życia, poczucie, że nasze codzienne życie jest warte przeżycia – czyli ikigai.

Warto stale szukać nowych hobby i uprawiać te aktywności, które sprawiają nam najwięcej radości. Dla wielu znakomitym sposobem spędzania czasu jest ogrodnictwo czy sport, dla innych pasją jest majsterkowanie, motoryzacja, fotografia albo muzyka. Najważniejsze, by znaleźć to, co wzbudza w nas pozytywne uczucia albo stanowi motywujące wyzwania.

Ikigai zachodnie, a japońskie

Choć zachodnia wersja ikigai jest ograniczoną koncepcją oryginalnej idei, może z pewnością stanowić pomoc przy określaniu nowej, satysfakcjonującej ścieżki kariery czy poszukiwaniu fascynującego hobby. Warto jednak przyjrzeć się bliżej idei w jej pierwotnej postaci, ponieważ to właśnie ona zawiera najważniejsze elementy, niezbędne do poczucia spełnienia i zadowolenia z życia.

Zarówno społeczeństwa azjatyckie, jak i nordyckie przywiązują dużą wagę do relacji społecznych, diety, aktywności, mają poczucie zbiorowej odpowiedzialności i dążą do ogólnopojętego dobrobytu. Społeczeństwa bazujące na spuściźnie starożytnej Grecji charakteryzuje nieco inne podejście – koncentracja na osobistym sprawstwie, doskonaleniu i wolności.

Zachodnia interpretacja filozofii ikigai doskonale obrazuje jak łatwo przychodzi nam eliminowanie elementu zbiorowej harmonii na rzecz kariery i samospełnienia. Moglibyśmy czerpać znacznie więcej z mądrości Skandynawów oraz Japończyków. Zamiast postrzegać nasze życie i wybory wyłącznie z perspektywy indywidualnych zdolności, moglibyśmy postrzegać siebie jako część społeczności i holistyczne patrzeć na nasze życie.

Najszczęśliwsze i najdłużej żyjące społeczności w Japonii i Skandynawii żyją w zgodzie z naturą, odżywiają się dobrze, dbają o relacje społeczne i aktywność na świeżym powietrzu. Choć praca, która niesie poczucie satysfakcji i fascynujące hobby są mocnymi filarami szczęśliwego życia, nie należy zapominać, że nie są jedynymi jego elementami.

Czytaj także: Fika – fascynujący element życia społecznego Szwedów