Wypalenie ekranu – co to jest Jak temu zapobiegać

Wypalenie ekranu to niezbyt pożądane zjawisko. Co to jest? Jak mu zapobiegać? Czy każdy ekran jest na nie podatny?

Co to jest wypalenie ekranu?

Wypalenie ekranu to zjawisko trwałego powidoku na wyświetlaczu, które jest wynikiem długotrwałego wyświetlania statycznych obrazów. Problem polega w skrócie na tym, że niektóre piksele zużywają się nierównomiernie, co powoduje, że określone fragmenty obrazu stają się mniej jasne lub przybierają inny odcień niż otaczające je piksele.

Najbardziej podatne na wypalenie są elementy interfejsu użytkownika, które przez długi czas pozostają w tym samym miejscu, np. paski nawigacyjne, zegary, logo stacji telewizyjnych czy paski informacyjne w grach komputerowych. Wypalenie objawia się jako ciemniejsze obszary lub kolorowe przebarwienia, które odpowiadają kształtowi długo wyświetlanych elementów. W praktyce wypalone fragmenty ekranu są najbardziej widoczne na jednolitym tle, zwłaszcza jasnym lub ciemnym. W dynamicznych scenach mogą być mniej zauważalne, ale wciąż wpływają na jakość obrazu, szczególnie w przypadku treści wymagających jednolitości kolorów.

Czy wypalenie dotyczy wszystkich ekranów?

u/send2s via Reddit

Odpowiadając na najważniejsze pytanie – nie wszystkie rodzaje ekranów są w równym stopniu podatne na efekt wypalenia. Czasami w ogóle nie musimy się tym przejmować.

Ekrany LCD wykorzystują zewnętrzne podświetlenie (CCFL w starszych modelach, LED w nowszych), a warstwa ciekłokrystaliczna jedynie filtruje światło. Teoretycznie może dojść do efektu zwanego retencją obrazu, w którym tymczasowe powidoki pozostają na ekranie, ale zazwyczaj znikają po pewnym czasie. Uznaje się zatem, że LCD nie są podatne na wypalanie. Ekrany VA, podobnie jak IPS, również bazują na technologii LCD, ale charakteryzują się lepszym kontrastem, szanse są jeszcze mniejsze.

Ekrany OLED są za to najbardziej podatne na wypalenie, ponieważ wykorzystują organiczne diody, które z czasem tracą zdolność do równomiernego emitowania światła. Każdy piksel świeci niezależnie, co oznacza, że obszary, na których przez długi czas wyświetlany jest statyczny obraz (np. pasek nawigacyjny, logo stacji), zużywają się szybciej. Technologia AMOLED jest odmianą OLED, stosowaną głównie w smartfonach i niektórych monitorach. Podlega tym samym problemom, co OLED, wypalanie będzie obecne.

Dobra wiadomość? QLED to technologia, która wykorzystuje warstwę kropek kwantowych do poprawy jakości kolorów w tradycyjnych ekranach LCD z podświetleniem LED. Ponieważ QLED wciąż bazuje na LCD, a nie na samoświecących diodach, nie jest podatny na wypalenie w takim stopniu jak OLED mimo podobnej nazwy.

W skrócie – OLEDy i AMOLEDy się wypalają. Inne ekrany raczej nie, chyba, że traktujemy je wyjątkowo paskudnie.

Sprawdź: Najlepsze telewizory 55 cali – Ranking

Ile trwa wypalanie obrazu?

Wypalenie obrazu w ekranach OLED i AMOLED to proces, który zachodzi stopniowo i zależy od kilku czynników, takich jak jasność ekranu, wyświetlany statyczny obraz oraz czas jego eksploatacji. Średni czas, po którym mogą pojawić się pierwsze oznaki wypalenia, jest trudny do jednoznacznego określenia, ale w przypadku typowego użytkowania może to nastąpić po kilku latach. To w miarę dobra wiadomość.

W praktyce użytkownicy zaczynają zauważać pierwsze oznaki wypalenia po około 1,5–3 latach intensywnego korzystania z ekranu. Warto jednak podkreślić, że w warunkach ekstremalnych, np. przy wyświetlaniu statycznego obrazu na maksymalnej jasności przez wiele godzin dziennie, pierwsze artefakty mogą pojawić się nawet po kilku miesiącach.

Czy wypalenie ekranu jest odwracalne? Jak mu zapobiegać?

Wypalenie ekranu OLED jest zjawiskiem trwałym i nieodwracalnym. Powstaje na skutek nierównomiernego zużycia organicznych diod emitujących światło, co prowadzi do trwałego utrwalenia statycznych elementów obrazu. Niestety nie da się już tego w żaden sposób cofnąć. Istnieje kilka sposobów na złagodzenie efektu, ale są raczej nieskuteczne i wątpliwej jakości.

Znacznie lepiej jest zapobiegać. Bo leczyć się po prostu nie da. Na szczęście, w zapobieganiu pomagają sami producenci, którzy stosują różne technologie mające na celu minimalizowanie powstawania tego zjawiska.

Aby zmniejszyć ryzyko wypalenia ekranu OLED, warto stosować kilka zasad. Przede wszystkim, unikać statycznych obrazów – Długotrwałe wyświetlanie nieruchomych elementów, takich jak paski informacyjne, interfejsy gier czy logo kanałów, przyspiesza proces wypalania. Zaleca się okresowe zmienianie treści na ekranie. Nawet na kilkanaście sekund. Kolejno kluczowe jest ustawienie krótkiego czasu wygaszania ekranu. Po co ma działać bez potrzeby.

W systemach operacyjnych i aplikacjach tryb ciemny zmniejsza obciążenie pikseli w obszarach, które w standardowym trybie byłyby jasne, co wydłuża żywotność ekranu. Podobnie więc wyższa jasność przyspiesza degradację pikseli. Tryb ciemny i automatyczne dopasowywanie jasności to nasi sprzymierzeńcy.

Zobacz też:
Na jakiej wysokości zawiesić telewizor? Wszystko co musisz wiedzieć
QDEL – nowa technologia może zastąpić wkrótce OLED