Wysokie stężenia substancji, które wchodzą w skład smogu, powodują zwiększoną liczbę chorób układu sercowo-naczyniowego i oddechowego oraz idących za nimi zgonów. Najgorsze dla naszego układu oddechowego i układu krążenia są cząstki o średnicy poniżej 2.5 µm, czyli PM2,5. Do tego rodzaju zanieczyszczeń przyczynia się w największej mierze ogrzewanie domów i mieszkań.
Nie bez znaczenia dla naszego zdrowia są także cząsteczki PM10, dwutlenek azotu i dwutlenek węgla, których źródłem są m.in. ruch samochodowy i spalanie paliw kopalnych w elektrowniach. Te substancje, prócz zmian w układzie sercowo-naczyniowym, powodują także uszkadzanie komórek układu immunologicznego w płucach.
Raporty Air Quality Index sporządzone przez Energy Policy Insitute na Uniwersytecie w Chicago wskazują, że smog skraca długość naszego życia. Każde nadprogramowe 10 μg/m³ pyłów PM2,5, na które jesteśmy narażeni w skali roku, skraca prognozę życia o rok. W zeszłym roku wytyczne odnośnie średniorocznej jakości powietrza dla cząstek PM 2,5 zostały obniżone przez WHO do 5 µg/m3. Wyłącznie taka wartość gwarantuje zachowanie pełni zdrowia.
Tymczasem polskie normy wg. GIOŚ nie nadążają nawet za wytycznymi WHO z 2005 roku, gdy średnioroczne rekomendacje sugerowały utrzymywanie stężeń PM2,5 na poziomie 10 µg/m3. U nas dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń dla samego PM2,5 wynoszą 20 µg/m3. Dbałość o jakość powietrza w naszym kraju wyraźnie obrazuje poniższy odczyt z mapy Airly z jednego z jesiennych dni tego roku.
Odczyt z map Airly z dnia 21.11.2022
Spis treści
Jak chronić się przed smogiem?
Jak widzisz na powyższej mapie, przy niesprzyjającej pogodzie w Polsce trudno znaleźć miejsce, w którym stężenie smogu nie jest szkodliwe. Mało kto z nas ma możliwość wyboru życia w mieście lub wsi wolnej od smogu, może z wyjątkiem mieszkańców miejscowości nadmorskich lub poszczególnych górskich mieścinek.
Warto jednak, żebyś wiedział, że jest kilka rozwiązań, które pomogą Ci chronić swoje zdrowie i przedłużyć życie. Jak chronić się przed smogiem? Sprawdziliśmy to.
Detektory PM2,5 (czujniki jakości powietrza)
Jeśli w Twojej miejscowości nie ma żadnych stacji Aqicn, Airly czy Paczkomatów z czujnikiem jakości powietrza, możesz zaopatrzyć się we własny detektor PM2,5. Sensory jakości powietrza to urządzenia, które pojawiły się na rynku stosunkowo niedawno, dlatego wybierając swój model warto w pierwszej kolejności patrzeć na parametr dokładności pomiaru. Tanie modele niestety nie będą należały do najlepszych i mogą okazać się wyłącznie zbędnym gadżetem.
Czytaj więcej: Ranking czujników jakości powietrza [TOP 3]
Odczyt z Paczkomatu z dnia 22.11.2022
Jeśli masz w pobliżu swojego domu punkt monitorujący jakość powietrza, musisz wiedzieć, że rzadko który czujnik podąża za najnowszymi wytycznymi WHO. Większość, w tym Paczkomaty, za świetną jakość powietrza uważają nawet stężenia w okolicy 35 µg/m3. Jak już wiemy dzięki badaniom WHO, takie stężenie 7-krotnie przewyższa wartości, które nie powodują konsekwencji zdrowotnych.
Tak czy inaczej, warto monitorować jakość powietrza przed wietrzeniem mieszkania, wyjściem na spacer czy – co jeszcze ważniejsze – przed bieganiem czy podjęciem innej aktywności na zewnątrz. Jeśli wszystko wskazuje na to, że jakość powietrza nie ma prawa przysłużyć się zdrowotności, przed wyjściem na zewnątrz warto zabać ze sobą dobrą maseczkę antysmogową.
Maska antysmogowa Dragon Casual II
Dobre maski antysmogowe
Chociaż badania WHO obejmują wpływ średniorocznych stężeń smogu na nasze zdrowie, warto wiedzieć, że w poszczególnych dniach, szczególnie jesienią i zimą, wartości PM2,5 w Polsce potrafią sięgać nawet 130-150 µg/m3 (Kraków 21.11.22). Standardem w dużych miastach są stężenia rzędu 40-70 µg/m3 (np. Wrocław).
Takie dni nie pozostają bez znaczenia dla organizmu. Prócz długofalowego negatywnego wpływu na nasze zdrowie, mogą przyczyniać się nasilania objawów chorób o podłożu alergicznym, a także objawów chorób płuc i serca. Sprawności i wydolności płuc znacznie się zmniejsza.
Skuteczna maska antysmogowa może filtrować od 95 – 99,97% zanieczyszczeń, w tym pyłów PM2,5. Choć noszenie maseczek nie jest w naszym kraju zbyt popularne, warto brać przykład choćby z Japończyków, którzy chronią się przed znacznie niższymi niż u nas (13 µg/m3) średniorocznymi stężeniami smogu.
Sprawdź: Ranking masek antysmogowych 2022
Oczyszczacz powietrza zgodny z wytycznymi WHO – Klarta Forste 4 Gold
Oczyszczacze powietrza
Pozostaje pytanie jak chronić się przed smogiem we własnym domu. Często wydaje nam się, że do wnętrz naszych mieszkań i domów smog nie dociera. Tymczasem, zależnie od rodzaju i sprawności wentylacji, do pomieszczeń przenika od 25-50% zanieczyszczeń z zewnątrz. Prócz smogu osobne problemy stanowią: kurz, roztocza, gotowanie na kuchence i w piekarniku, a nawet palenie świec czy stosowanie mocnej chemii domowej.
Dobre oczyszczacze powietrza lub oczyszczacze z nawilżaczem nie tylko na bieżąco monitorują stan powietrza w pomieszczeniach, ale też od razu oczyszczają je jeśli wykryją zanieczyszczenia. Warto jednak wiedzieć, że podobnie jak w przypadku wszelkich czujników powietrza, oczyszczacze także miewają sporą tolerancję zanieczyszczeń. Szczególnie te chińskie, ponieważ w Chinach w ogóle nie przykłada się uwagi do jakości powietrza.
Aktualnie jedynym oczyszczaczem na rynku, który stosuje się do zaleceń WHO jest Klarta Forste 4. Oznacza to, że ten oczyszczacz intensyfikuje swoją pracę po wykryciu zanieczyszczeń, wykraczających poza 5 µg/m3. Tymczasem, dla porównania Xiaomi Mi Air Purifier 3H za niedopuszczalną wartość uważa dopiero stężenia w okolicy 150 µg/m³.
Zatem, choć każdy oczyszczacz będzie na bieżąco neutralizował szkodliwe substancje w powietrzu, niektóre będą robiły to bardziej skrupulatnie, inne mniej. I marka wcale nie ma tu dużego znaczenia. Przykładowo modele Samsung za niedopuszczalne uważają dopiero stężenia w okolicy 75 µg/m³, podobnie jest w przypadku oczyszczaczy Philips (56-80 µg/m³). Niższą tolerancję zanieczyszczeń mają z kolei oczyszczacze Lifeair (12 µg/m³).
Szczęśliwie w sporej ilości modeli można ustawić własny tryb pracy, jeśli wiesz jaka dokładnie jakość powietrza Cię interesuje.
Filtry do nawiewników okiennych
Chcąc dowiedzieć się więcej w kwestii tego jak chronić się przed smogiem, także we własnym domu, możesz też zainteresować się filtrami do nawiewników. Dlaczego warto to zrobić?
Żeby wentylacja w mieszkaniu działała prawidłowo, trzeba dbać o dopływ powietrza z zewnątrz. Jeśli odpowiednia ilość powietrza nie będzie dostawała się do wnętrz, może wystąpić odwrócenie kierunku przepływu powietrza w kanałach wywiewnych wentylacji naturalnej (grawitacyjnej).
To oznacza, że zimne powietrze będzie wpychane do mieszkania lub domu, np. w łazience lub toalecie. Podobnie jest w przypadku, gdy w budynku jest zainstalowana wentylacja mechaniczna (zazwyczaj w nowym budownictwie). Brak dopływu powietrza z zewnątrz będzie skutkowało wytwarzaniem się podciśnienia i zasysaniem powietrza w różnych miejscach, np. poprzez okap czy instalację w ścianie.
Kontrolowany dopływ powietrza z zewnątrz daje nam pewność prawidłowego funkcjonowania wentylacji. Jednak wiąże się z koniecznością wpuszczania smogu przez rozszczelnione okna lub nawiewniki. Ta druga opcja jest nie tylko rekomendowana przez specjalistów, ale też pozwala lepiej kontrolować ilość wpuszczanego smogu. Możesz bowiem wyposażyć się w uniwersalne filtry do nawiewników lub zamontować dedykowane antysmogowe nawiewniki już podczas instalacji okien.
